Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Με τον όρο νηστεία εννοούμε τόσο την εκούσια, όσο και ακούσια αποχή από την τροφή. Όταν αναφερόμαστε στην ακούσια απόχη αναφερόμαστε σε ασιτία. Ενώ όταν αναφερόμαστε στον όρο, εκούσια αποχή σε ορισμένες τότε μιλάμε για την νηστεία η οποία είναι συνδεδεμένη για θρησκευτικούς λόγους. Βέβαια  μια μορφή εκούσιας νηστείας μπορούμε να πούμε είναι όταν απέχουμε από κάποιες τροφές .ώστε να βελτιώσουμε την διατροφή μας, αφού έχει φανεί  ότι η αποχή από συγκεκριμένες τροφές κάνει καλό στην υγεία μας.

Νηστεία , ετυμολογικά, σημαίνει «δεν τρώγω» από τη σύνθετη λέξη «νη+εσθίω». Φυσικά η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν προτρέπει σε μια άκαμπτη εφαρμογή του εννοιολογικού περιεχομένου της.

Κατά την περίοδο της νηστεία της σαρακοστής αποφεύγεται η κατανάλωση του κρέατος(κόκκινου ή λευκού), αυγών και γαλακτοκομικών προϊόντων, η κατανάλωση των ψαριών γίνεται συγκεκριμένες μέρες (Ευαγγελισμού και Κυριακή των Βαΐων), την περίοδο αυτή έχουμε κυρίως κατανάλωση δημητριακών, οσπρίων, θαλασσινών (μαλάκια, οστρακοειδή), φρούτων, λαχανικών, και τροφών πλούσιων σε λιπαρά όπως (ταχίνι, σουσάμι, ταραμά, ξηρούς καρπούς). Η μορφή της διατροφής που ακολουθείται κατά την περίοδο της νηστείας είναι παρόμοια με την Μεσογειακή Διατροφή.

Η αλλαγή που επέρχεται στην διατροφή των ατόμων που ακολουθούν το τυπικό μιας νηστείας είναι ιδιαίτερα σημαντική και για την υγεία του ατόμου, καθώς έχουμε αυξημένη κατανάλωση καλών λιπαρών (ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων) που συμβάλουν στην καλή καρδιαγγειακή λειτουργία), έχουμε την αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών, που βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος, έχουμε αυξημένη πρόσληψη βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων (από τα φρούτα και τα λαχανικά).

Κατά την περίοδο αυτή όμως είναι δυνατών να παρατηρηθεί και μια αύξηση του βάρους, λόγω της υψηλής κατανάλωσης απλών υδατανθράκων, αλλά και τροφών πλούσιων σε λιπαρά. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι δυνατών να παρατηρηθούν ελλείψεις σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά λόγω της μη κατανάλωσης κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων όπως πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας, σιδήρου, ασβεστίου, βιταμίνης Β12 και βιταμίνης D. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί η διατροφή που ακολουθείτε κατά την περίοδο της νηστείας πέραν το ότι είναι ιδιαίτερα γευστική και θρεπτική, με σωστή και με μέτρο διαχείριση των τροφών μπορεί να είναι ισορροπημένη με  πολλά οφέλη για την υγεία.

Συνοπτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι έχουμε:

·         μειωμένα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια κ.α.).

·         μειωμένα επίπεδα ουρικού οξέος, εξαιτίας της χαμηλής κατανάλωσης πρωτεϊνών κυρίως ζωικής προέλευσης (εφόσον φυσικά διατηρείται μέτρο στην κατανάλωση αλκοόλ).

·         χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, εφόσον τα άτομα που νηστεύουν καταναλώνουν με μέτρο τα νηστίσιμα τρόφιμα, στο πνεύμα της λιτότητας και της αποφυγής των καταχρήσεων, που επιτάσσει η φιλοσοφία της νηστείας.

·         καλύτερες και πιο ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες, λόγω της αυξημένης κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, οσπρίων, θαλασσινών και την αποχή από τα ζωικής προέλευσης τρόφιμα.

·         καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, εφόσον οι απλοί υδατάνθρακες καταναλώνονται με μέτρο στην καθημερινή διατροφή.

·         καλύτερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης, εξαιτίας της υψηλής πρόσληψης καλίου (φρούτα, λαχανικά, όσπρια) και χαμηλής πρόσληψης νατρίου, καθώς καταναλώνονται λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα.

·         αυξημένη προστασία από διάφορους τύπους καρκίνου, χάρη στα αντιοξειδωτικά και τις βιταμίνες που διαθέτουν τα νηστίσιμα τρόφιμα.

·         ευνοϊκότερη λειτουργία του εντέρου, λόγω της υψηλής κατανάλωσης φυτικών ινών.

·         χαμηλότερα ποσοστά εμφάνισης ή περιορισμό των συμπτωμάτων κατάθλιψης, καθώς η νηστεία φαίνεται να πολεμά την κακή διάθεση, χάρη στα - θρεπτικά συστατικά της και να επιτείνει το αίσθημα ψυχικής ανάτασης, εγκράτειας, ηθικής ικανοποίησης και του αισθήματος “κάθαρσης” του οργανισμού.

Κατά την περίοδο της νηστεία για να επωφεληθεί αυτός που νηστεύει  στο έπακρο θα πρέπει να έχει μια  ισορροπημένη διατροφή  και :

·         Να καταναλώνει  3 κύρια (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) και  2 ενδιάμεσα γεύματα (δεκατιανό, απογευματινό).

·         Να καταναλώνει  επαρκείς ποσότητες υγρών (6-8 ποτήρια νερό ημερησίως, αφεψήματα όπως το τσάι  ή το χαμομήλι  χωρίς την προσθήκη μεγάλης ποσότητας ζάχαρης).

·         Να καταναλώνει  με μέτρο:

·         Τρόφιμα από την ομάδα των λιπών και  ελαίων (ελαιόλαδο, ελιές, ξηροί  καρποί, ταχίνι).

·         Ταραμά και τουρσί, μιας και είναι τροφές με μεγάλη περιεκτικότητα σε αλάτι, άρα και  σε νάτριο.

·         Χαλβά, ο οποίος παρασκευάζεται από ταχίνι, τρόφιμο πλούσιο σε «καλά λιπαρά οξέα», αλλά αποδίδει στον οργανισμό πολλές θερμίδες ανά μερίδα.\

·         Να καταναλώνει:

·         Δημητριακά ολικής άλεσης με ξηρούς καρπούς.

·         Όσπρια (φακές, φασόλια, ρεβίθια) μαγειρεμένα με ρύζι  ή πλιγούρι.

·         Ρύζι  ή ζυμαρικά μαγειρεμένα με μανιτάρια ή θαλασσινά.

Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι η διατροφή είναι προσωπική υπόθεση του καθενός και πρέπει να είναι προσαρμοσμένη συμφώνα με τις καθημερινές ανάγκες  και ιδιαιτερότητες, οι οποίες μεταβάλλονται από άτομο σε άτομο.

Κωνσταντίνος Αλ. Πετρόπουλος

Διαιτολόγος - Διατροφολόγος